Sosyal Medya

Makale

Sorular Düşüncenin Anahtarıdır…

tarihinde yayınlandı.

Sorular, düşüncenin anahtarıdır. Soru sormayı baÅŸaran insan, düşünebilme yetisini kullanan insan demektir. Çünkü düşünce sorulan sorulara verilen cevapları içerir. Hiçbir sorusu olmayanın vereceÄŸi bir cevabı da olmayacaktır. Bu yüzden düşünce oluÅŸturmak doÄŸal olarak soruları olanların gerçekleÅŸtirebileceÄŸi bir ÅŸeydir. Sorular ise nitelikleri ile düşüncenin niteliÄŸini saÄŸlama alırlar. Rastgele bir soru düzeysiz bir düşünme ameliyesine karşılık gelir. BoÅŸa kürek çekmenin farklı bir biçimi olur bu soru biçimleri…

Hâlbuki meseleyi saÄŸlıklı ve sahici bir ÅŸekilde ortaya koyabilmek için sahici sorulara ihtiyaç vardır. Düşünce adamı, sorunu teÅŸkil eden ÅŸeyi soru haline dönüştürerek cevabını aramaya çıkar. Fakat burada hangi soru kipi ile baÅŸladığı önemlidir.  Elzem olan sorunun tam olarak mahiyetini kavrayacak soru kipi ile baÅŸlamaktır. Çünkü bir ÅŸeyin mahiyetini kavramadan nasıllığını kavramak bize çözüm oluÅŸturmaz. Geçici çözümler yerine kalıcı çözümlere yönelmek düşünce adamının ÅŸanındandır.

Herhangi bir ÅŸeyi ne olarak sorulaÅŸtırmak çok önemli… Bu nedir sorusu, o ÅŸeyin ne olduÄŸuna dair bir bakışı öne çıkarmamızı ve düşüncemizin temelini oluÅŸturacak bir soru kipine sahip olduÄŸumuzu gösterir. Bu dünya neyi ifade eder ile bu dünya neden vardır sorusu iki ayrı cevabı içerir, tıpkı bu dünya nasıl var oldu sorusu da baÅŸka bir cevaba bizi taşıyacağı gibi…

Ä°nsan nedir? Allah’ın yeryüzündeki halifesi olarak konumlandırılmış bir varlıktır. Varlıkta barışı ikame etme sorumluluÄŸu tevdi edilmiÅŸ olan insan, hem kendisi ile barışık hem varlık ile barışık ve hem de kendisini yaratan ve bu sorumluluÄŸu yükleyen Allah ile barışık olmanın yükümlülüğünü taşıma istidadına sahip olandır. Bu bizzat insanın bize neliÄŸini ve mahiyetini ifade eder.

Ä°nsan neden vardır? Bu soruya verilecek cevap yine baÅŸkalaÅŸacak ve dolayısı ile insanın bir baÅŸka boyutunu bize gösterecektir. ÖrneÄŸin, Ä°mtihan üzere dünyaya gönderilmiÅŸ ve burada yapıp ettikleri üzerinden hesaba çekilecek varlıktır. Tevdi edilen teklife uygun davranıp davranmadığı ile iliÅŸkili sorumlu tutulan varlıktır. Böylece dünya yaÅŸamında insanın Allah’a karşı sorumluluÄŸunu yüklenmesi, emir ve nehiylere uygun yaÅŸaması gerektiÄŸi konusunda bir düşünce buradan ortaya çıkarılabilir…

İnsan nasıl bir varlıktır? Bu soru ise insanın öncelikle biyolojik varlığını izah edecek bir cevaba muhtaçtır. Bu da insanın bir başka yönünü bize gösterecektir. Her soru insana dair bizi başka bir soruya taşıyarak insanın anlamını bütün içinde göstermeye yarayacaktır. İnsan düşünen varlıktır, kalbi ve duyuları vardır, aklı ile hareket edendir. Diğer varlıklarla arasındaki farkı biyolojik ve bu biyolojik farklılığı üzerinden elde ettiği konumu ifadeye yarar.

Neden sorusunun cevabını ararken doğal olarak nasıl sorusu geri planda kalmakla yükümlü, öncelik neden sorusuna aittir, çünkü nasıl sorusunun cevabı bize neden sorusunun cevabı olarak verilemez. Bu yüzden öncelik nedene aittir. Ama belki biraz daha cüret ederek, nedir sorusunu da öncelemekle başlamak lazım... Bir işin neliği nedenliğini önceler diye düşünüyorum. Çünkü bir işin neliği o işin nedenini de belirleyen bir zemine işaret eder. Bu yüzden ne'liği sorusu nasıllığı sorusu ile karıştırılmamalıdır. Bir işin mahiyeti, özü ve varlığının kaim olduğu sorusu neliği sorusu ile ilişkilidir. Neliğe verdiğimiz cevap bizi aynı zamanda neden sorusunun cevabına taşıyacaktır. Neden sorusuna verilen farklı cevapları neliği sorusuna verilen farklı cevaplar teşkil etmektedir. Bunun farkında olmakta yarar var. Ancak şuur meselesi ile bilinç meselesi arasındaki farkı görmek çok önemli... Bilinç nasıl sorusu ile ilişkili insani davranışların anlamlandırılmasına yönelik kullandığımız bir yetimizdir. Ama şuur, hem kendimizle ilişkili, hem içinde bulunduğumuz düzlem ve düzeyle ilişkili hem de aşkınlık ile ilişkili insani deneyimi aşkınlaştırarak bilgiye yani hikmete ve irfana dönüştürecek bir istidadı gösterir. Bu yüzden şuur üzerinden hareket etmek önemli, şiir ve şair kelimelerinin beslendiği şeydir, şiir ve şair şuurun imbiğinden geçen hakikatin imgeler aracılığı ile dile yansımasıdır.

 Gündelik hayatı nasıl sorusu ile cevaplandırırız, nasıl sorusunu doÄŸru bir zeminde cevaplayabilmemiz içinde neden sorusuna doÄŸru bir cevap bulmalıyız. Neden sorusuna da doÄŸru bir cevap için ne'liÄŸi sorusuna yönelik bir cevap üretebilmeliyiz... 

Yani her soru birbiri ile ilintili olmakla birlikte önceliÄŸi vereceÄŸimiz soru önemli… Tabii ki yer yer farklı soruları yer deÄŸiÅŸtirerek öne çıkarabiliriz. Zaman ve zemin üzerinden hangi soru kalıbı gerekli ise onu konu edinebiliriz. Bu noktada bir beis yoktur. Önemli olan, düşünce merkezli yaklaşım öne çıksın, zaten sorunu da soruyu da  sahici bir ÅŸekilde ifadeye kavuÅŸturmak kolaylaÅŸacaktır. Önemli olan sıralamaya uygun bir bakışa sahip olmaktır, gerisi ise sorunun acilliÄŸi ve gerekliliÄŸi üzerine oluÅŸacak kanaate baÄŸlıdır.

Soru sormayı bilmeyenlerin cevaplarını dinlemek boşa kürek çekmek gibidir... Peki, doğru bir soru için şart nedir? Meseleyi künhü ile kavramak, sabit ile değişken arasındaki hem dengeyi hem korelâsyonu hem de farkı doğru yorumlamakla ilişkilidir...

Allah her ÅŸeyi en iyi bilendir…

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.